Mirza Hacızade Gökgöl (1897–1981), Türkiye'de bitki genetik kaynakları ve ıslah biliminin temel taşlarından biridir. Gökgöl, 1925-1950 yılları arasında Türkiye'nin dört bir yanından bitki genetik kaynakları toplamış ve bu materiali kullanarak ıslah programları yürütmüştür. Türkiye'de bitki genetik kaynakları çalışmalarının öncüsü olarak kabul edilmektedir.

Mirza Hacızade altı çocuklu bir ailenin ilk çocuğu olarak 14 Eylül 1897'de Azerbaycan'ın Gence şehrinde dünyaya geldi. Annesi Meşedi Yakut ev hanımı, babası Yusuf Hacızade tüccardı. Mayıs 1915'te Gence Erkek Lisesi'nden mezun olduktan sonra 1916-1917 yılları arasında Ukrayna'nın Krakov kentindeki Novoaleksandriysk Tarım ve Orman Enstitüsü'nde okudu. Eğitimine devam ederken Rus İhtilal Hareketi başlamıştı. Devrimin yol açtığı kargaşa nedeniyle adı Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti (ADC) olarak değiştirilen Azerbaycan'a geri dönmek zorunda kaldı.

ADC, 1918 yılında 100 genci yurtdışından yüksek öğrenim görmek üzere seçti. Mirza Hacızade bunlardan biriydi. Mirza Hacızade önce İtalya'nın Napoli kentindeki Portici Ziraat Lisesi'nde 6 ay eğitim gördü ve daha sonar Berlin'deki Landwirtschaftliche Hochschule'ye (Yüksek Ziraat Okulu) devam etti. Kasım 1920'den mezun olana kadar tanınmış genetikçi Erwin Baur (1875–1933) ve tarım profesörü Kurt Opitz'in (1877–1958) gözetiminde çalıştı. Haziran 1925'te diploma sınavını kazanarak doktorasını tamamladı. Sovyetler ADC'deki yönetimi tamamen aldıktan sonra, Azerbaycan artık yurtdışındaki öğrencilerin evlerine dönmeleri için güvenli bir yer olmamaya başladı. Mirza, Berlin'de eğitimine devam ederken, Azerbaycan ile para transferinin yanı sıra iletişimde de sorunlar çıkmaya başladı. Türkiye Cumhuriyeti, Nisan 1920'den sonra öğreniminin geri kalan kısmındaki masraflarını üstlendi. Dr. Hacızade, Berlin'de Dr. Baur ile birlikte çalışırken, Türk hükümeti ona İstanbul'da bir araştırma istasyonu kurması teklifinde bulundu (1926). Daha sonra Türkiye'ye yerleşerek İstanbul'un Halkalı’da kurduğu enstitü 1931 yılında Yeşilköy’e taşındı.

Türkiye Cumhuriyeti'nin 21 Haziran 1934'te Soyadı Kanununu çıkarmasıyla birlikte tüm Türk vatandaşlarının soyadı alması zorunlu kılındı. Bunun üzerine Mirza Hacızade, 17 Aralık 1934'te soyadı olarak “Gökgöl” adını aldı. Tanınmış bir oyuncu olan oğlu Demir Gökgöl ile yapılan bir röportajda, babasının memleketine duyduğu güçlü ve hiç dinmeyen hasret nedeniyle 21 Haziran 1934'te Azerbaycan dilinde Gökgöl anlamına gelen Gence Şehri yakınlarındaki Göygöl (Azerbaycan dilinde Mavi Göl) adını aldığını bildirmiştir.

Dr. Mirza Gökgöl, Türkiye'nin dört bir yanından binlerce tohum materyali toplamıştır. Ağırlıklı olarak tahıllar üzerine yoğunlaşmakla birlikte, Yeşilköy Tarımsal Araştırma İstasyonu'nda diğer bitki gruplarından da büyük miktarda materyal toplamış ve hepsini karakterize etmiştir. Binlerce örneği karakterize ettikten sonra iki ciltlik “Türkiye'nin Buğdayları” kitabını yayınladı. Bu kitaplarda, tüm materyaller botanik ve morfolojik olarak tanımlanmıştır. Bu materyal arasında 18.000 örnek içerisinden 256 yeni buğday botanic varyetesi belirlemiş ve yayınlamıştır.

Kültür Bitkilerinin Çeşitlilik Merkezleri Teorisi'ni ortaya atan Rus bilim adamı N. I. Vavilov, bir bölgedeki morfolojik çeşitliliğin bolluğunu, o bölgenin bir gen merkezi olduğunun ana göstergesi olarak görüyordu. Bu nedenle Vavilov, Anadolu'yu diploid siyez buğdayının, Etiyopya'nın tetraploid buğdayın, Afganistan ve İran'ın hekzaploid buğdayın gen merkezi olduğunu varsaydı. Gökgöl, saha çalışmalarından elde ettiği verilere dayanarak, Türkiye'de yetişen botanik çeşitlerin sayısının dünyanın diğer bölgelerinde yetişenlerden önemli ölçüde fazla olduğunu bildirdi. Böylece Gökgöl, Anadolu ve komşu bölgeleri olan İran, Suriye, Filistin ve Güney Kafkasya'nın diploid, tetraploid ve hekzaploid buğdayların çeşitlilik ve orijin merkezini oluşturduğu sonucuna varmıştır.

Dr. Gökgöl Bilimsel kariyeri boyunca, çoğunluğu tahılları konu alan geniş bir bitki grubu üzerinde 37 makale ve kitap yayınladı. 1930-1965 yılları arasında yayımlanan 43 yayınından dokuzu Almanca, biri Fransızca yazılmıştır. Eserlerde üçü de Erwin Baur'un kitaplarının çevirisidir.

1961 yılında emekli olduktan sonra bilimsel kariyerini İstanbul ve İzmir'de misafir öğretim üyesi olarak sürdürdü. Göttingen Üniversitesi'nde öğretmenlik yapma teklifini reddetti, ancak sekiz Alman üniversitesinde ders verdi ve Alman bilim insanlarıyla, özellikle de Köln'deki Max-Planck-Institut für Züchtungsforschung'dan meslektaşlarıyla kişisel ve profesyonel ilişkilerini sürdürdü. Mirza Gökgöl 28 Ocak 1981'de vefat etti. Mezarı İstanbul'da Karacaahmet Mezarlığı'ndadır.